Tüm dünyada bebeklik ve çocuklukta kıymetli bir hastalık sebebi olan ishal, her yıl milyonlarca kişiyi etkiliyor.  Erken çocukluk periyodunda şiddetli sıvı kaybı yapan ishalin en kıymetli sebebinin rotavirüs enfeksiyonu olduğunu vurgulayan Anadolu Sıhhat Merkezi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yeşim Eker Neftçi, “Rotavirüs enfeksiyonları tüm dünyada genel enfeksiyon hastalıkları ve ishal sebepleri ortasında kıymetli bir hastaneye yatış sebebi. Rotavirüsler tesirli bir biçimde ağız-gayta yoluyla yayılırlar ve salgınlar bilhassa okullarda ve çocuk bakım konutlarında sık görülür. Bulaşıcılığı yüksektir. Hassas birinde hastalığa sebep olmak için çok az sayıda virüs bile kâfi olabiliyor. Bu enfeksiyondan korunmanın en değerli yolu ise aşı olmak” açıklamasında bulundu.

Çocukların birden fazla defa rotavirüs ile hastalık geçirebildiğini fakat her bir enfeksiyonun şiddetinin bir evvelkinden daha az olduğunu vurgulayan Anadolu Sıhhat Merkezi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yeşim Eker Neftçi, “Şu an piyasada 2 tipe ve 5 tipe karşı antikor geliştirme özelliği olan, ağızdan sıvı formunda uygulanan iki farklı aşı var. Aşı 2 ay ile 8 ay ortasında tamamlanmalı. Birinci doz yapılması için son müddet 3. ay olarak kabul edilir. Rotavirüs aşısı devletin rutin aşılama programında yok lakin ailelere aşılamanın değerli olduğunu her fırsatta iletip aşıyı yapmaya teşvik ediyoruz” diye konuştu.

Hastalığa karşı aşılama önemli

Rotavirüs enfeksiyonunun en sık ılıman iklimlerde kış aylarında görüldüğünü hatırlatan Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yeşim Eker Neftçi, “Hastalık 3-24 aylık bebeklerde çok şiddetli olma eğilimindedir. O yüzden erken aşılama değerli. Neredeyse tüm çocuklarda 4-5 yaşına kadar enfeksiyona dair tipe has antikorlar gelişir. 3 aylıktan küçük bebekler anneden süt yoluyla ve plasentadan geçen antikorlar sayesinde görece korunur. Yenidoğanlar ve enfekte çocuklarla yakın temas halindeki erişkinlerde enfeksiyon çoklukla belirtisizdir” dedi.

Rotavirüs besin alerji riskini arttırıyor

İshale sebep olan rotavirüslerin ince bağırsaktaki mukozanın en üst bölgedeki hücrelerini seçici olarak enfekte edip hasar verdiğini söyleyen Dr. Yeşim Eker Neftçi, “Bu durum iki değerli sonuca yol açar. Birincisi tuz ve suyun emiliminde azalma, ince bağırsak sıvı emilim ve salgılama oranında dengesizlik. İkincisi de başta laktoz olmak üzere kompleks karbonhidratların emiliminde azalma. Emilim büyük ölçüde bozulur, besinlerden yeteri kadar beden faydalanamaz. İnce bağırsak hücrelerindeki bu hasar, ekseriyetle klinik düzelme başlamadan evvel düzelir. Bu enfeksiyonda mide mukozası çoklukla etkilenmez. Rotavirüs, bağırsak geçirgenliğini büyük ölçüde artırır ve besin alerjilerine karşı riski artırır” biçiminde konuştu.

Hastalık en çok 3-24 aylık bebekleri etkiliyor

Rotavirüs enfeksiyonunun tipik olarak, ekseriyetle enfeksiyon casusunu aldıktan sonraki 48 saat içinde başladığının altını çizen Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yeşim Eker Neftçi, “Kuluçka mühleti 1-7 gün aralığında değişebilir. Hafif-orta ateş eşlik edebilir, ekseriyetle kusma vardır. Bunun akabinde da sık, sulu ishaller başlar. Bu üç belirtinin tümü hadiselerin yüzde 50-60’ında vardır. Kusma ve ateş çoklukla hastalığın ikinci gününde biter, lakin ishal sıklıkla 5-7 gün devam eder, bazen aralıklarla 14 güne kadar uzayabilir. Gaytada çoklukla makroskobik kan ya da lökosit yoktur. Bilhassa bebeklerde sıvı kaybına bağlı belirtiler sık gelişir ve süratli ilerler. Bu hadiselerde hastaneye yatış gerekir. En şiddetli hastalık, tipik olarak 3-24 aylık bebeklerde oluşur. Teşhis için gaytada bakılan antijen testinin müspet çıkması kafidir, klinik bulgular da laboratuvarı destekler” dedi.

Beslenme ve sıvı alımı önemli

Tedavide sıvı kaybından kaçınmak için kusma eşlik etmiyorsa ağızdan elektrolitli sıvılarla takviyenin hayati derecede kıymetli olduğunu vurgulayan Dr. Yeşim Eker Neftçi, “Eğer ağızdan bu sıvıları almayı engelleyecek seviyede bir kusma varsa hastaneye yatış yapılarak, damardan sıvı yerine konulmalıdır. Ateş varsa ateş düşürücüler kullanılmalıdır, ılık duş bu türlü durumlarda çok faydalıdır. Mümkün olduğunca çocuğu, bağırsak hareketliliğine sebep olmayacak besinlerle beslemek kıymetli; lakin iştah aslında çok az olacağı için çocuk yemek için zorlanmamalı. Yiyecek olarak yağsız ve şekersiz besinler seçilmesi çoklukla tercih edilse de yapılan çalışmalarda, bu stil bir diyetin sıradan bir diyete üstünlüğü gösterilememiş” biçiminde konuştu. 

Antiviral ilaçların ve antibiyotiklerin tedavide yerinin olmadığını paylaşan Dr. Neftçi, “Çalışmalar kusma ve ishal önleyici ilaçların yararını göstermemiştir. Her iki küme ilaç için de kıymetli yan tesir oranı yüksektir, o yüzden bu küme ilaçları önermiyoruz. Probiyotikler yararlı olabilir, çinkonun hastalıktan toparlanma sürecini kısalttığı kimi çalışmalarda gösterilmiştir. Emzirme ishal mühletince devam edilmelidir. Laktozsuz ishal mamaları anne sütü alamayan bebekler için yararlı bir seçenek olabilir. Paklık kurallarına uymak rotavirüs bulaşını ve münasebetiyle hastalık sıklığını azaltır. El yıkama korunmada çok ehemmiyet taşıyor. Aşılar ise şu an korunmak için en tesirli yol üzere görünüyor” dedi.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı